ارزیابی و سطح بندی توسعه یافتگی مناطق شهری بر پایه تکنیک TOPSIS و GIS (مطالعه موردی: مناطق22 گانه شهر تهران)

Abstract

هدف اصلی این پژوهش، ارزیابی توسعه پایدار شهری مناطق 22 گانه شهر تهران می باشد. جامعه آماری آن را 39 شاخص(جمعیتی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و کالبدی) در سال 1385 تشکیل می دهد. داده های بدست آمده از آمارنامه های مرکز آمار ایران و سالنامه های سرشماری عمومی نفوس و مسکن (نتایج کلی مناطق22 گانه شهر تهران)، ابتدا در محیط Excel وارد شده، سپس با استفاده از روش های وزن دهی آنتروپی شانون و تکنیک رتبه بندی Topsis مورد تجزیه- تحلیل قرار گرفته اند. این پژوهش با شیوه توصیفی– تحلیلی انجام شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد مناطق 22 گانه شهر تهران در سه سطح برخوردار، نیمه برخودار و فرو برخوردار (محروم) جای گرفته اند. برای شناخت سطوح برخورداری مناطق شهری تهران، 39 شاخص مورد ارزیابی از طریق مدل آنتروپی شانون وزن دهی شده و با تکنیک تاپسیس رتبه بندی شده و در نهایت، با استفاده از نرم افزارArc GIS، نقشه سطوح برخورداری مناطق 22 گانه شهر تهران ترسیم گردیده است. نتیجه حاصل از بررسی انجام شده، نشان می دهد که در میان مناطق شهری تهران 10 منطقه محروم با ضریب اولویت 096/0 تا 286/0 در پایین ترین سطح برخورداری جای گرفته اند و اولین اولویت توسعه را به خود اختصاص داده اند. دومین سطح، شامل 8 منطقه است که دارای ضریب اولویت 335/0 تا 414/0 است و سطح دوم اولویت توسعه مناطق را در بر می گیرد. سطح یک، 4 منطقه برخوردار از لحاظ 38 شاخص مورد بررسی را شامل می شود، با ضریب اولویت 638/0 تا 716/0 و آخرین اولویت توسعه را به خود اختصاص داده اند. طبق نتایج این پژوهش مناطق 22، 9، 17 و 19 محروم ترین و مناطق 4، 5، 6 و7 از برخوردارترین مناطق شهر تهران می باشند.