تحلیل ساختار امواج گرمایی در غرب و جنوب غرب ایران

Abstract

امواج گرمایی یکی از پیامدهای روند افزایش دما در دستگاه اقلیم است. غرب و جنوب غرب ایران از جمله مناطقی هستند که در‌ سال‌های اخیر با موج گرمایی در فصل تابستان روبه‌رو بوده‌اند. امواج گرمایی منطقه با‌ استفاده از شاخص بالدی و اعمال آن بر روی داده‌های حداکثر دمای روزانۀ 36 ایستگاه هواشناسی شناسایی شد. همچنین شرایط همدید موج‌های گرمایی با استفاده از داده‌های ارتفاع ژئوپتانسیل، فشار تراز دریا، تاوایی قائم، باد‌مداری و نصف‌النهاری در تراز‌های 1000 تا 250 هکتو‌پاسکال در بازۀ زمانی 6 ساعته از سری داده‌های NCEP/NCAR تحلیل شد. بر اساس شاخص بالدی موج گرمایی بلند‌مدت از تاریخ 12/4/1389 تا 23/4/1389، ایستگاه‌های غرب کشور را در بر گرفته است. تحلیل نقشه‌های همدید نشان داد‌ امواج گرمایی با استقرار سامانه‌های کم‌فشار حرارتی خلیج‌فارس و گنگ (موسومی‌ها) همراه با رطوبت، استقرار سیستم مانع در تراز 500 هکتوپاسکالی و گسترش پرفشار پویشی‌ آزور، تاوایی منفی و رودباد جنب حاره‌ای بر روی منطقه شکل می‌گیرند. افزایش تبخیر و تعرق‌، ایجاد تنش‌های آبی در گیاهان به‌ویژه در دورۀ خشکسالی، افزایش مصرف و استهلاک شبکۀ انتقال برق و افت تولید برق آبی و کاهش شرایط آسایش اقلیمی از نتایج استقرار شرایط همدید ادغام کم‌فشار حرارتی خلیج‌ فارس و موسمی‌های شبه‌قاره، استقرار پرفشار دینامیکی آزور و ایجاد سیستم مانع بر روی منطقه به‌مدت بیش از 5 روز موجد امواج گرمایی متداوم بر روی منطقه است.