تأثیرات بالقوۀ تغییر اقلیم در توریسم سواحل جنوبی ایران بر پایۀ طرح اطلاعات اقلیمی گردشگری

Abstract

توریسم و تفریح، عوامل مهم اقتصادی است که به‌طور مستقیم با‌ هوا و آب و هوای مقصد خاص ‌ارتباط دارد. آب و هوا، ‌منبع مهمی برای گردشگری و‌ عنصری به‌همان اندازه مهم است که باید در اهداف گردشگری گنجانده شود. در این بررسی، تأثیرات بالقوۀ تغییر اقلیم بر پایۀ طرح اطلاعات اقلیمی گردشگری (CTIS) در نواحی سواحل جنوبی ایران بررسی شده است. برای این منظور، از اطلاعات اقلیمی 24ایستگاه آب و هواشناسی کرانه‌های جنوبی ایران در دورۀ 2008-1979 (30سال) به همراه اطلاعات مکانی و فردی استفاده شده است. با بهره‌گیری از مدل‌های نرم‌افزاریRayMan 1.2 و CTIS جنبۀ‌های حرارتی، فیزیکی و زیباشناختی طرح اطلاعات اقلیمی گردشگری محاسبه شده است. سپس با برازش آزمون ناپارامتریک من- کندال به سری‌های زمانی پارامترهای هواشناسی طرح اطلاعات اقلیمی گردشگری، تغییرپذیری زمانی و مکانی شرایط آسایش اقلیمی بررسی شده است. نتایج این بررسی نشان داد، دوره‌های مطلوب گردشگری از لحاظ جنبۀ‌های حرارتی، فیزیکی و زیباشناختی در سواحل خلیج فارس ماه‌های مارس و نوامبر در سواحل دریای عمان ماه‌های ژانویه، فوریه و دسامبر است. پارامترهای جنبۀ‌ حرارتی و فیزیکی از لحاظ زمانی و مکانی در محدودۀ مورد مطالعه‌ نوسان دارد. روند افزایشی معنادار روزهای شرجی (جنبۀ فیزیکی) و تنش گرما (جنبۀ حرارتی) و روند کاهشی معنادار مقبولیت حرارتی (جنبۀ حرارتی) در کرانه‌های دریای عمان، سبب کاهش دورۀ زمانی مطلوب گردشگری در‌ آینده می‌شود. در سواحل خلیج فارس، شرایط به‌ گونه‌ای دیگر است؛ روند افزایشی شرایط مقبولیت حرارتی در ماه‌های مارس و نوامبر، روند کاهشی تنش سرما و گرما (جنبۀ حرارتی) به‌همراه روند کاهشی پارامترهای نامطلوب جنبۀ فیزیکی مانند شرجی، انتظار افزایش دورۀ زمانی مطلوب گردشگری در ماه‌های مارس و نوامبر است. دورۀ مطلوب گردشگری در سواحل خلیج فارس، از سواحل دریای عمان محدودتر است. با ‌وجود این، تفاوت زمانی دوره‌های مطلوب گردشگری در سواحل دریای‌ عمان و خلیج فارس برای برنامه‌ریزی و مدیریت گردشگری بسیار مفید است. آگاهی از نوسانات زمانی دوره‌های مطلوب گردشگری در توسعۀ برنامه‌های گردشگری آینده، تأثیر‌گذار است.