مقایسۀ ظرفیت‌های بوم‌گردشگری (اکوتوریسم) منطقۀ جازموریان در شرایط نرمال و خشکسالی

Abstract

با گسترش شهرنشینی و افزایش اوقات فراغت، روند افزایش طبیعت­گردی و تخریب محیط زیست و جاذبه‌های فرهنگی در سطح جهانی رو به گسترش است. هدف این مقاله شناسایی منابع و ظرفیت‌های توسعۀ بوم‌گردشگری (اکوتوریسم) منطقۀ جازموریان با توجه به محدودیت‌های اعمال‌شده در شرایط خشکسالی و تبیین جاذبه‌های طبیعی منطقۀ جاز‌موریان، به‌منظور توسعۀ گردشگری در سطح منطقه و کشور است. این پژوهش، با استفاده از مدل SWOT به بررسی و تحلیل نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها در شرایط خشکسالی و نرمال و وزن­دهی به عوامل مؤثر، به‌منظور تعیین راهبرد مناسب در امر بوم‌گردشگری (اکوتوریسم) می‌پردازد و راهبردهایی برای توسعۀ بوم‌گردشگری در منطقۀ جازموریان ارائه می‌دهد. یافته­های پژوهش نشان داد نقاط قوت منطقۀ جازموریان در شرایط نرمال، عوامل جاذبه‌های طبیعی و اشکال ژئومورفولوژیکی، میراث فرهنگی، فرهنگ مردم بومی، تنوع جانوری و گیاهی است. نقاط ضعف نیز به نبودن تبلیغات صحیح و آلودگی محیط زیست بستگی دارد و تهدیدها، تخریب آثار تاریخی و طبیعی، تهاجم فرهنگی و کمبود سرمایه‌گذاری است. عدد به‌دست‌آمده 16/3 است که نشان می‌دهد منطقۀ جازموریان درصورت برنامه­ریزی و مدیریت صحیح یکی از قطب‌های شاخص گردشگری در کشور است. هرچند در شرایط خشکسالی بهره‌گیری هدفمند از ظرفیت‌های بوم‌گردشگری به‌منظور ایجاد اشتغال و کاهش فقر در منطقه، زمینه‌سازی برای ایجاد حس خودباوری، توجه به آداب و رسوم و رفتار مردم منطقه (که جذابیت‌های ویژه‌ای خلق کرده است)، زمینه‌سازی برای افزایش آگاهی مردم نسبت به گونه‌های نادر مانند خرس سیاه آسیایی، هوبره‌، گونۀ علفی برم با هدف حفظ آنها، شناسایی و بهره­گیری از ظرفیت‌ها به‌منظور رقابت با سایر مناطق تفریحی رقیب، توجه به این جذابیت‌ها و سرمایه‌گذاری برای آنها، زمینه‌ساز رفع بسیاری از تهدیدها و ضعف‌های گردشگری منطقه است