ارزیابی شدت بیابان‌زایی منطقۀ سراوان با استفاده از مدل IMDPA

Abstract

در این پژوهش با استفاده از روش ایرانی IMDPA، حساسیت اراضی منطقۀ سراوان به بیابان­زایی‌ ارزیابی و بررسی شده است. برای این منظور، پس از بررسی­ و ارزیابی­های اولیه، چهار معیار اقلیم، پوشش گیاهی، خاک و فرسایش بادی به‌عنوان مهم­ترین معیارهای مؤثر در بیابان­زایی منطقه با شاخص­های متفاوت در نظر گرفته شد. با استفاده از روش فوق، امتیازات هر شاخص در معیار مربوطه مشخص و ارزش هر معیار با محاسبۀ میانگین هندسی امتیاز شاخص­های آن مشخص شد. پس از آن هر یک از معیارها به صورت لایه­های اطلاعاتی وارد محیط GIS شدند. با روی­‌همگذاری و تلفیق لایه­های رستری معیارهای مذکور و محاسبۀ میانگین هندسی معیارها به‌کمک فرمول DM=(SI×WEI×VI×CLI)^1/4 و تجزیه و تحلیل آن با استفاده از مدل IMDPA نقشۀ شدت بیابان­زایی منطقه به‌دست آمد. نتایج حاصل از این ارزیابی نشان می­دهد، 24/45 درصد منطقه از نظر درجه‌ بیابان­زایی در کلاس متوسط و 39/54 درصد آن در کلاس شدید قرار دارد و 37/0 درصد منطقه که شامل مناطق مسکونی بود، در هیچ کلاسی قرار نگرفت. معیار اقلیم با ارزش عددی 1/3، بیشترین تأثیر و معیار خاک با ارزش عددی 35/2، کمترین تأثیر را در بیابان­زایی منطقه دارد. همچنین معیارهای پوشش گیاهی و فرسایش بادی به‌ترتیب با ارزش‌های عددی 62/2 و 87/2 شدت بیابان­زایی شدید را نشان می‌دهد.