آشکار سازی اثر نوسانات بارش بر روان آب سطحی حوضه آبریز دریاچه ارومیه

Abstract

چکیده هدف از این پژوهش بررسی اثرات تغییر بارش بر روی‌دبی‌در سطح دریاچه ارومیه می‌باشد. محاسبات ‌و تحلیل‌ها برروی میانگین بارش ‌و آب‌دهی حوضه آبریز ارومیه صورت گرفته است. این مطالعه در یک دوره آماری‌42‌ساله از سال‌‌1345‌تاسال‌1386 برای عناصر بارش و دبی‌سنجی صورت گرفت. برای شناسایی نوسانات بارش و دوره‌های خشکسالی از مدل SPI استفاده شد و در ادامه به وسیله آزمون همبستگی اسپیرمن میزان ارتباط بارش و دبی در ایستگاه‌های مختلف نمایش داده شد. تحلیل نمودارهای ترسیمی نشان می‌دهد که نوسانات در میزان بارش موجب نوسان در دبی گردیده و سال‌هایی که مدل SPI خشکسالی را نشان می‌دهد در میانگین متحرک دبی نیز کاهش دبی نسبت به سطح متوسط حاکم بوده و بر اساس فاز‌های کاهشی و افزایشی بارش در میان سال‌های 1385ـ1365 دبی نیز از این فاز‌های تاثیر پذیرفته است. خشکی‌های شدید بارش و تاثیر آن بر روی روانآب موجب جهش در آزمون من کندال شده و این مدل نیز کاهش دبی را نمایش می‌دهد. این جهش در سال‌ 1374 شکل گرفته و تا پایان دوره مطالعاتی ادامه یافته است. با کاهش میزان بارش، از میانگین دبی و انحراف معیار ایستگاه کاسته و معادله خط رگرسیونی دبی روندی کاهشی را در پیش گرفته و تا به امروز این سیر نزولی ادامه یافته است.