بررسی ارتباط بین شاخص نوسان جنوبی (SOI) و بارش بازسازی شده زاگرس میانی

Abstract

بر اثر جابجایی هسته آب گرم در اقیانوس آرام، اقلیم بسیاری از مناطق کره زمین به صورت مستقیم و یا به شکل پیوند از دور تحت تاثیر قرار می‌گیرد. هدف از انجام این تحقیق بررسی طولانی مدت ارتباط بین شاخص نوسان جنوبی و بارش بازسازی شده منطقه زاگرس میانی می‌باشد. بر این اساس از دو گونه درختی بلوط در سه رویشگاه از استان‌های لرستان، کرمانشاه و ایلام با استفاده از یک مته رویش سنج، تعداد 74 نمونه از 37 درخت برداشت شد. بعد از مراحل آماده سازی نمونه‌ها، پهنای حلقه-های سالیانه با استفاده از دستگاه اندازه‌گیری LINTAB5 مجهز به نرم افزار TSAP با دقت 01/0 میلی متر از سمت پوست به مغز اندازه‌گیری شد. کار تطابق زمانی منحنی‌های رویشی با استفاده از آماره‌های GLK، GSL و t استیودنت موجود در نرم افزار TSAP به انجام رسید. جهت حذف اثرات غیر اقلیمی ناشی از سن درخت، منحنی‌های رویشی هر رویشگاه با استفاده از برنامه ARSTAN استاندارد سازی شدند. با مشخص شدن همبستگی مناسب بین گاه‌شناسی‌ رویشگاه‌ها با هم، تمام منحنی‌های رویشی با هم ترکیب شدند و گاه‌شناسی منطقه‌ای به دست آمد. میانگین بارش ماهانه اکتبر-می ایستگاه‌های هواشناسی خرم‌آباد، کرمانشاه و ایلام جهت کالیبره کردن گاه‌شناسی بکار گرفته شد. طول دوره بازسازی شده 305 سال (2010-1705) می‌باشد. با بررسی رابطه بین ترسالی‌های بازسازی شده منطقه و رخدادهای النینو مشخص شد که حدود 77 نمونه از ترسالی‌های بازسازی شده همزمان با رخداد النینو به وقوع پیوسته‌اند. با بررسی ارتباط شاخص SOI (2010-1877) با بارش بازسازی شده نیز مشخص شد که در ماه‌های اکتبر تا می، این شاخص دارای رابطه معکوس و به عبارت دیگر اثر مثبت بر روی بارش منطقه مورد مطالعه می‌باشد. بالاترین میزان ضریب همبستگی شاخص SOI با بارش بازسازی شده زاگرس میانی در ماه دسامبر وجود دارد.