تحلیل فضایی و مکان‌یابی مراکز پستی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعۀ موردی: مناطق 5 و 6 شهر اصفهان)

Abstract

رشد و گسترش سریع ارتباطات، سبب تغییر در سلسله مراتب نیاز به خدمات پستی شده است؛ به گونه‌ای که به تدریج از ارزش پایین‌ترین سطوح سلسله مراتب یعنی صندوق‌های پستی کاسته شده و در مقابل بر اهمیت سطوح بالاتر یعنی مرکز پستی افزوده شده است. از این رو با گذشت زمان، روزبروز بر اهمیت مراکز پستی افزوده می‌شود. بدیهی است در این رهگذر، مکان‌یابی بهینه مراکز پستی اهمیت بسیاری داشته باشد. در این پژوهش مراکز پستی مناطق 5 و 6 شهر اصفهان به منظور تعیین میزان کمبودها و نیز مکان‌یابی بهینه مراکز جدید مورد نیاز، بررسی شده است. نتایج حاصل نشان می‌دهد مراکز موجود در این مناطق از توزیع نامناسبی برخوردارند و اکثر آنان در مجاورت خیابان‌های درجۀ یک شهری قرار گرفته‌اند که مشکلات متعدد دیگری مانند افزایش هزینه‌های دسترسی و نیز مشکلات ترافیکی را به وجود آورده‌اند. بنابراین، در این پژوهش با بهره‌گیری از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی( AHP ) در محیط GIS به منظور پهنه‌بندی سطح مناطق 5 و 6 برای ایجاد مراکز پستی و نیز استفاده از قابلیت تجزیه و تحلیل‌های شبکه ( Network Analysis )، در مجموع 10 مرکز جدید مورد نیاز در دوره‌های زمانی کوتاه، میان و بلند مدت در مکان‌های مناسب با تعیین شعاع دسترسی 750 متر به منظور رسیدن به استانداردهای مطلوب پیشنهاد شده است. بر این اساس، در دوره کوتاه مدت 2 مرکز، میان مدت 3 مرکز و بلند مدت 5 مرکز در مکان‌هایی که از طریق تلفیق لایه‌های در محیط GIS به عنوان مکان‌های مناسب شناخته شد، تعیین گردید.