بررسی زیستگاهی چکاوک آسمانی (Alauda arvensis L.) و چکاوک کاکلی (Galerida cristata L.) در مزارع کلزای استان‌های گلستان، مازندران و اردبیل

Abstract

در این پژوهش، برای خسارت چکاوک‌ها در استان­های مازندران،گلستان و اردبیل (مغان)، مزارع کلزا پس از رویش و چندبرگی شدن، در طول یک ترانسکت خطی در طول مزرعه پیمایش و فاکتورهای زیر ثبت شدند: اندازه سطح مزرعه (هکتار)، نوع کشت مزارع همجوار، وجود درخت در کنار مزرعه، گونه‌های پرنده و تعداد آن‌ها. در مورد لکه­های خسارت، ابتدا جهت جغرافیایی آن، فاصله از حاشیه و مرکز زمین، فاصله از پرچین، نهر و جاده یادداشت و سپس در یک پلات 1 × 1 متری فاکتورهای زیر اندازه­گیری شد: تعداد کل بوته، تعداد بوته با خسارت پرندگان و تعداد فضله چکاوک. میانگین کلی خسارت در 129 لکه خسارت 1/87 ± 46/43 درصد از بوته‌ها بود که بالاترین میزان خسارت در استان گلستان مشاهده شد (2/39 ± 52/82). براساس آزمون‌های آماری، بین میزان خسارت در سه منطقه، گونه‌های خسارت‌زا در استان‌های گلستان و مازندران، وجود درختان در اطراف مزرعه در گلستان و مغان و همچنین خسارت در موقعیت‌های مختلف مزرعه اختلاف معنی‌داری وجود داشت (P < 0.05). میزان خسارت با اندازه مزرعه، فاصله از جاده و تعداد فضله نیز همبستگی معنی‌دار مثبت داشت (P < 0.05). در مورد بقیه عوامل یاد شده اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد (P > 0.05). براساس نتایج به­دست آمده توصیه می‌شود که کلزا در ابتدای پاییز و قبل از مهاجرت چکاوک‌های آسمانی کاشته شود. هم­چنین، کاشت گندم و کلزا در کنار هم، و کاشت کلزا در زمین­های کنار جاده‌ها برای کاهش خسارت توصیه می‌شود.