کاربرد الگوریتم رقابت استعماری در تعیین پارامترهای بهینة روش تجربی کاهش سطح برای پیش‌بینی روند رسوب‌گذاری در مخزن سدّ دز
نوع مدرک
Textمقاله پژوهشی
زبان مدرک
فارسیچکیده
رسوب‌گذاری در مخازن سدها به‌ویژه در نواحی مستعدّ حمل رسوب، باعث کاهش ظرفیت مفید مخزن، اختلال در کنترل سیلاب و عملکرد سرریز سد، کاهش توان تولیدی نیروگاه و تأثیر بر کیفیّت آب مخزن می‌گردد. روش کاهش سطح یکی از مرسوم‌ترین روش‌ها برای تخمین توزیع رسوب در مخازن است. پارامترهای این روش، بر پایة اطّلاعات تعداد محدودی از سدهای آمریکا تهیّه و تدوین شده است. استفاده از این پارامترها، برای تخمین توزیع رسوب مخازن سدهای دیگر نتایج درستی به دنبال نخواهد داشت؛ لذا هدف از این پژوهش، استخراج پارامترهای بهینة روش کاهش سطح با استفاده از الگوریتم رقابت استعماری برای پیش‌بینی دقیق توزیع رسوب و مقایسة آن با نتایج حاصل از هیدروگرافی مخزن است. ابتدا با ترکیب این الگوریتم با روش کاهش سطح در محیط متلب، مقادیر بهینة سه پارامتر m، n و c در رابطة کلّی تیپ مخزن به دست آمد. در نهایت مدل بر اساس پارامترهای بهینة روش کاهش سطح به روزرسانی شد؛ سپس با وارد کردن اطّلاعات جدید هیدروگرافی مخزن در مدل بهینه، روند رسوب‌گذاری در سال‌های آتی (1410 و 1420) پیش‌بینی شد. نتایج بیانگر تطابق بیشتر این روش با مقادیر واقعی حجم مخزن در ترازهای مختلف سد دز نسبت به روش‌های برلند و میلر و لارا بود. بر اساس نتایج به دست آمده، در سال‌های مذکور به ترتیب حدود 26 و 36% از ظرفیت مفید مخزن کم خواهد شد. با توجّه به نتایج رضایت‌بخش این پژوهش در خصوص ترکیب روش بهینه‌سازی با روش کاهش سطح، استفاده از این مدل به عنوان روشی سودمند در سایر سدهای مهم و استراتژیک کشور که در آنها هیدروگرافی مخزن انجام شده است، پیشنهاد می‌شود. در این صورت، با شناخت نحوة توزیع و پیش‌بینی میزان رسوبات، می‌توان سیاست‌های بهره‌برداری از مخزن و تصمیم‌گیری در مورد مشکلات ناشی از رسوبات را با ضریب اطمینان بالاتری انجام داد.
کلید واژگان
الگوریتم رقابت استعماریبهینهسازی
روش کاهش سطح
توزیع رسوب
سدّ دز
شماره نشریه
3تاریخ نشر
2017-09-231396-07-01
ناشر
دانشگاه رازیRazi University of Kermanshah
سازمان پدید آورنده
استادیار مهندسی آب، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایراندانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت منابع آب، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
استاد مهندسی عمران، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
شاپا
2322-31972676-5683
