واکاوی دلایل تأخیر ازدواج دختران: یک پژوهش کیفی

Abstract

پژوهش حاضر به شناخت دلایل بروز تأخیر در ازدواج دختران بر اساس دیدگاه خود دختران با رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی توصیفی می‌پردازد. داده‌های موردنیاز با استفاده از مصاحبة عمیق نیمه‌ساختاریافته با بیست دختر مجرد سی تا پنجاه‌ساله به دست آمد که به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شده بودند. متن مصاحبه‌ها به شیوة تحلیل موضوعی یا تماتیک مقوله‌بندی و تفسیر شد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد تأخیر ازدواج دختران از دلایل پرشمار فردی (سطح خُرد) همچون باورهای بازدارنده، نیافتن فرد ایدئال، محدودیت ویژگی‌های ظاهری، بدبینی و بی‌اعتمادی، تقدیرگرایی، خانوادگی (سطح میانی) همچون آرمان‌گرایی خانواده، تأکید بر ازدواج فامیلی، خانوادة آسیب‌دیده (در دو بُعد خانوادة تک‌والد و فقر خانواده) و ساختاری (سطح کلان) همچون برهم‌خوردن توازن جمعیت، وضعیت اقتصادی، تغییرات فرهنگی، اثرات منفی رسانه و فضای مجازی تأثیر می‌پذیرد. بر خلاف نتایج پژوهش‌های پیشین، معیارهای آرمان‌گرایانه و مادی‌نگری در دختران وجود نداشت و از دیدگاه دختران، مهم‌ترین معیارهای فرد مناسب برای ازدواج، علاقه، همسانی، درک و تفاهم عنوان شد. همچنین تأخیر در ازدواج بیش از آنکه از عامل اقتصادی که محققان غالباً بر سر آن توافق دارند، متأثر باشد، از اوضاع خانوادگی و عوامل اجتماعی و فرهنگی تأثیر می‌پذیرد.