اثرات ضد اکسندگی و ضد میکروبی عصاره‌ برگ درخت پرتقال (Citrus sinensis) کشت شده در ایران و بررسی پایداری اکسیداسیون روغن سویای غنی سازی شده با آن

Abstract

عصاره‌های متانولی به‌دست آمده از برگ سبز و سیاه شده درخت پرتقال از نظر خواص ضداکسندگی، محتوی ترکیبات فنولی و اثرات ضدمیکروبی بر میکروب‌های<em>: انتروکوکوس فکالیس، اشرشیا کلی، استافیلوکوکوس اورئوس، سالمونلا تیفی موریوم، شیگلا دیسانتری و یرسینیا انتروکولیتیکا</em> بررسی گردید. سپس این عصاره‌ها در 3 غلظت 500، 750 و ppm1000 در روغن سویای تصفیه شده بدون ضداکسنده به کار گرفته و بعد در دمایC ° 60 به مدت یک ماه ذخیره شدند. متعاقباً مقادیر اسیدیته، اندیس یدی و اندیس پراکسید نمونه‌های روغن تعیین گردیدند. بر اساس نتایج به‌دست آمده، به‌طور کلی هر دو عصاره برگ پرتقال قدرت ضد اکسندگی و ضد میکروبی ضعیفی داشتند زیراکه در غلظت‌های با ماده خشک gr/ml 500 الی 2000 از عصاره‌ها، عصارۀ سبز آن به طور معنی‌داری (01/0p ) قدرت ضداکسندگی به روش حذف رادیکال‌های DPPH (در محدوده %5/26- 57/3) بیش‌تری نسبت به عصارۀ برگی سیاه (در محدوده %85/20- 4/1) داشت. هم‌چنین عصارۀ برگ سبز پرتقال با حداقل غلظت ماده خشک mg/ml 55 فقط از رشد باکتری <em>استافیلوکوکوس اورئوس</em> ممانعت کرد<em>.</em> اما<em> </em>عصارۀ برگی سیاه با حداقل غلظت ماده خشک mg/ml 110 توانست از رشد <em>استافیلوکوکوس اورئوس</em> و <em>یرسینیا انتروکولیتیکا</em> جلوگیری نماید. در آزمون‌های پایداری روغن، با افزایش غلظت ماده خشک عصاره‌ برگ سبز مقادیر ‌اسیدیته و پراکسید نمونه‌ها به‌طور معنی‌داری (05/0p ) کاهش یافت. نتایج نهایی نشان داد که روغن سویای حاوی ppm1000 عصارۀ برگ‌های سبز پرتقال از نظر مقادیر‌ اسیدیته فاقد اختلاف معنی‌دار (05/0p )، از نظر مقادیر اندیس یدی مشابه و در آزمون عدد پراکسید واجد اختلاف معنی‌دار (05/0p ) و دارای میزان کم‌تری از عدد پراکسید نسبت به روغن سویای حاوی ضداکسنده تجارتی پروپیل گالات (ppm200) بود لذا عصاره برگ‌ سبز پرتقال می‌تواند به عنوان جایگزین آنتی اکسیدان‌های سنتزی در نگه‌داری روغن‌ها و چربی‌های خوراکی به‌کار رود اما با توجه به مشکل کدورت ظاهری ایجاد شده در روغن سویا حاوی آن، روش‌های کدورت زدایی در تحقیقات بعدی پیشنهاد می‌گردد.