ریزمقیاس نمایی داده‌های بارندگی ماهواره ای TRMM برپایه روابط ناایستا بین بارندگی و ویژگی‌های سطح زمین

Abstract

داده­ های بارش ماهواره­ای به‌ صورت گسترده جهت تخمین بارش بخصوص در مناطقی که پراکنش ایستگاه­ های باران­سنجی نامناسب و ناکافی هستند، مورداستفاده قرار می ­گیرند. بااین‌وجود، وضوح مکانی کم این نوع داده­ها، کاربرد آن‌ها را با محدودیت­ هایی در مطالعات هیدرولوژیکی حوزه­ های آبریز و در مقیاس منطقه ­ای مواجه کرده است. بنابراین حفظ دقت برآورد بارش توسط ماهواره­ ها و دستیابی به مقیاس مکانی مناسب در مطالعات هیدرولوژیک هدف اصلی این مطالعه قرار گرفت. در این تحقیق روش رگرسیون وزنی جغرافیایی (GWR) برای ریز­مقیاس ­نمایی­ مکانی داده‌های بارندگی ماهواره‌ای تی آر ام ام (TRMM-3B42V7) در سال آبی 90-89 برای حوزه آبریز سد دز واقع در جنوب غرب ایران مورد ارزیابی قرار گرفت. ریزمقیاس ­نمایی با ایجاد روابط ناایستا بین بارش TRMM و ویژگی­های به‌دست‌آمده از مدل ارتفاع رقومی (DEM)، شاخص پوشش گیاهی نرمال شده (NDVI)، شاخص گیاهی بهبود یافته (EVI) و دمای سطح زمین (LST) انجام شد. نتایج نشان می­دهند که داده­ های بارش ریزمقیاس شده در مقیاس مکانی 1 کیلومتر به‌طور معنی‌داری تفکیک مکانی را بهبود داده و با داده ­های مشاهداتی ایستگاه­ های باران­سنجی از تطابق خوبی برخوردارند. به­ طوری­که برای بارش تجمعی 16 روزه، مقادیر آماره­ های جذر میانگین مربعات خطا (RMSE) و میانگین مطلق خطا (MAE) به ترتیب برابر با 22.7 و 7.45 میلی‌متر هستند. بااین‌وجود میزان دقت مدل در مکان­ ها مختلف متفاوت بوده و به شرایط پوشش گیاهی وابستگی زیادی دارد.