انیمیشن ها، فضای مجازی و هویت جهانی: مطالعه موردی وبلاگ های دختران ایرانی

Abstract

این مقاله نتیجه پژوهشی است که به مطالعه نقش انیمیشن­ها در هویت جهانی دختران ایرانی در فضای مجازی پرداخته است. این مقاله، قصد دارد تا نقش انیمیشن‌ها را در شکل‌گیری هویت جهانی مخاطبان دختر و بازنمود آن را در فضای وبلاگ‌ها مورد مطالعه و بحث قرار دهد. این مطالعه از آن جهت اهمیت داردکه از یکسو کودکان و نوجوانان بسیاری در ایران وقت خود را صرف تماشای انیمیشن‌هایی می‌کنند که هر کدام منابعی جذاب و قدرتمند برای ساخت هویت آن‌ها محسوب می‌شوند. اغلب این انیمیشن ها توسط چند کشور و کمپانی خاص تولید شده‌اند و حاوی پیام‌هایی از فرهنگ کشورهای تولید کننده می‌باشند. از سویی دیگر، گسترش رسانه‌ها و به خصوص اینترنت و تغییراتی که در ارتباطات افراد ایجاد کرده بسترهایی را پیش­روی همه و از جمله نوجوانان گشوده است که چالش‌هایی در بحث هویت را به دنبال دارد. چارچوب نظری این پژوهش برگرفته از نظریات «کاستلز»، «گیدنز»، «استوارت هال» در زمینه هویت و نظریات «ریتزر» در زمینه جهانی شدن فرهنگ می‌باشد که در پایان نتیجه گرفته ایم که شرایط جهانی شدن بر هویت خاطبین انیمیشن ها اثر می گذارد. برای آزمون این مدعا روش تحقیق در این پژوهش را مبتنی بر تحلیل محتوای کیفی تنظیم کردیم. به منظور اجرای تحلیل محتوای کیفی 20 وبلاگ متعلق به دختران ایرانی سنین 10 تا 15 سال به­طور تصادفی انتخاب شده و مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج این تحقیق نشان می‌دهند که هویت جهانی دختران مورد مطالعه در این پژوهش به واسطه نظام فرهنگی ناشی از انیمیشن‌ها که آن‌ها را احاطه کرده شکل می‌گیرد و در فضای وبلاگ‌های‌شان بازنمایی می‌شود، زیرا ویژگی‌های فضای مجازی به آن‌ها این امکان را می‌دهد با گسترش شبکه‌های ارتباطی، خود را به­عنوان عضوی از جامعه جهانی معرفی کنند و از الگوهای فرهنگ جهانی که بخشی از آن در قالب انیمیشن‌ها به آن‌ها ارائه می‌شود، پیروی کنند. هم‌چنین مطالعه وبلاگ‌های دختران مورد مطالعه نشان می‌دهد انیمیشن‌ها ابزاری برای یکسان‌سازی و همگونی فرهنگی در میان دختران مورد مطالعه محسوب می‌شوند و وبلاگ‌های آنها فضاهایی هستند که می‌توان در آن‌ها نمودهای یکپارچگی فرهنگی را مشاهده کرد.