ارزیابی و اولویت‌بندی موانع و چالش‌های بازاریابی محصولات کشاورزی با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه‌ای فازی (مطالعه موردی: روستاهای بخش مرکزی شهرستان پلدختر)

Abstract

پلدختر یک شهرستان کشاورزی است که بیشتر مردم آن در روستاها زندگی می‌کنند. این بخش بزرگترین منبع اشتغال در این منطقه می‌باشد که درآمد و رفاه خانوارهای روستایی بستگی زیادی به آن دارد. با این حال بازایابی محصولات روستاهای منطقه در سطح پایینی است. بازاریابی محصولات یکی از مهم‌ترین شاخص‌های توسعه روسـتایی محسوب می‌گردد که بهبود زندگی اقتصادی روستاییان را به دنبال خواهد داشت. هدف این مطالعه بررسی موانع و مشکلات کشاورزان در مورد بازاریابی تولیدات روستایی است. تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و روش انجام آن، ترکیبی (کیفی و کمی) است. ابزار گردآوری داده‌ها و اطلاعات پرسش‌نامه خبرگان بوده است. جامعة آماری تحقیق شامل کارشناسان امور کشاورزی و مدیریت بازاریابی بخش مرکزی شهرستان پلدختر بوده، که با روش نمونه‌گیری هدفمند 30 کارشناس برای انجام مقایسات زوجی انتخاب شد. موانع و چالش بازاریابی محصولات روستایی با استفاده از نظر کارشناس امور کشاورزی و مدیریت بازاریابی بخش مرکزی شهرستان پلدختر در قالب پنج طبقه اصلی، فیزیکی، فرهنگی، مالی، ساختار بازار و موانع ترویجی و بیست و پنج زیر موانع تعیین گردید. برای شناسایی رابطه میان این موانع همچنین تعیین کمیت روابط و اهمیت وزن آنها از فرآیند تحلیل شبکه‌ای فازی(FANP) استفاده شد. نتایج به دست آمده از مدل ارائه شده نشان می‌دهد که از میان پنج مانع اصلی در زمینه بازاریابی محصولات کشاورزی، مهم‌ترین موانع به ترتیب مربوط به فقدان زیرساخت‌های فیزیکی (316/0)، موانع فرهنگی (217/0) و ساختار بازار (174/0) و در زمینه زیر موانع به ترتیب مربوط به فقدان صنایع تبدیلی و فرآوری، عدم آگاهی کشاورزان و وجود واسطه ها و دلالان می‌باشد. لذا به منظور کاهش موانع پیش روی بازاریابی محصولات کشاورزی از سوی مسئولین و سازمان‌های مربوطه، باید حمایت‌های بیشتری در این زمینه صورت گیرد که مهم-ترین آن ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی در این منطقه می‌باشد.