برآورد حجم زباله تولید شده ناشی از فعالیت گردشگری و ارائه طرح مدیریتی آن (مطالعه موردی: حاشیه جاده پارک ملی گلستان)

Abstract

در سال‌های اخیر با افزایش دسترسی به مناطق بکر و تغییر شیوه‌ی زندگی مردم، تعداد بازدیدکنندگان مناطق طبیعی نیز افزایش یافته است. متعاقب آن اثرات منفی وارده بر مناطق تفرجی با افزایش روبرو‌ بوده است. یکی از بارزترین این اثرات منفی بجا مانده از تفرج بازدیدکنندگان زباله است. پارک ملی گلستان به عنوان یکی از برجسته‌ترین منابع گردشگری کشور با تقاضای زیاد برای استفاده تفرجی و در نهایت ریخت و پاش زباله مواجه است. هم‌اکنون سطل‌های زباله‌ی ناکافی و در مکان نامناسب قرار گرفته و در مجموع کارایی کافی را ندارند و بنابراین زباله در طول کل حاشیه جاده در درون پارک دیده می‌شود. هدف این پژوهش بررسی نقش مدیریت بهتر زباله در کاهش هزینه‌های جمع‌آوری زباله در طول جاده پارک ملی گلستان است. برای این منظور در پی بررسی اولیه میدانی از منطقه در شهریور ماه 1391، با توجه به شرایط بیشترین پخش زباله و حداکثر فاصله آن‌ها از جاده اصلی، در فاصله‌ی حداکثر 200 متری در دو سمت جاده گلستان 200 واحد نمونه‌برداری در مکان‌هایی به صورت تصادفی به مساحت یک مترمربع درون پارک و در فواصل مختلفی از جاده در طول مسیر جاده پارک در نظر گرفته شد. هر یک از نقاط تصویربرداری شد و میانگین ارتفاع زباله در آنها اندازه‌گیری شد. در نهایت تجزیه و تحلیل 1000 عدد تصویر نشان از وجود حجمی برابر 140000 مترمکعب زباله در پارک داشت. هزینه جمع‌آوری این حجم زباله موجود توسط نیروی انسانی با معادلات ریاضی محاسبه گردید و نشان داد که هزینه‌ی جمع‌آوری همین حجم موجود از روی زمین – حتی اگر توسط بازدیدکنندگان جدید به آن اضافه نشود- بیش از هزینه‌ی نصب سطل‌های جدید و جمع‌آوری زباله از آنها است. بر این اساس می‌توان نتیجه گرفت با اجرای بهتر مدیریت زباله و اضافه کردن سطل‌های جدید در مکان‌های پیشنهادی، می‌توان کاهش هزینه‌کردهای جمع‌آوری زباله را کاهش داد.