تحلیل اکتشافی داده‌های فضایی در بررسی آمد و شدهای روزانه در نواحی روستایی مورد: روستاهای پیرامون مناطق کلانشهری

Abstract

انسجام و یکپارچگی فضایی سکونتگاه‌های پیرامون مناطق کلانشهری با شهر مرکزی و توسعه حمل و نقل شهری پدیده‌ای را تحت عنوان سفرهای روزانه ایجاد کرده است. این پدیده در شهرها و روستاهای پیرامون مناطق کلانشهری به چشم می‌خورد و از طرفی با توجه به ساختارهای اقتصادی و اجتماعی این پدیده با تفاوت‌هایی به چشم می‌خورد. در کشور ما تاکنون آمار رسمی از این تعداد جمعیت منتشر نشده، اما در سرشماری 1385 اولین تلاش برای بررسی این جمعیت انجام شد. در این بررسی با استفاده از تحلیل اکتشافی و بکارگیری آمارهای فضایی سعی شد تا این پدیده از نظر مکانی و از نظر توزیع فضایی در پیرامون کلانشهرهای کشور مشخص شود. بر اساس یافته‌های تحقیق این پدیده در همه کلانشهرهای کشور وجود دارد اما از نظر توزیع مکانی این پدیده، کلانشهرها از همدیگر متفاوت هستند. بر اساس تحلیل‌های فضایی انجام شده در کلانشهرهای اصفهان، تهران و شیراز این پدیده از نظر مکانی به صورت خوشه‌ای بوده که نشاندهنده ناهمگنی فضایی در سطح این کلانشهرهاست بصورتی که بالاترین مقادیر در مجاورت کلانشهرها بچشم می‌خورد. در کلانشهر تبریز این داده‌ها دارای یک توزیع نامنظم بوده است. از این رو در این کلانشهر این پدیده نه در سطح کلانشهر پراکنده شده و نه به صورت خوشه‌ای دارای مکانی مشخص است.