ارزیابی شاخص‌های خشکسالی هواشناسی و شاخص‌های خشکسالی مبتنی بر داده‌های سنجش از دور

Abstract

خشکسالی به عنوان پدیده‌ای طبیعی واجتناب‏ناپذیر، در مناطق مختلف اقلیمی، به ویژه مناطق خشک به فراوانی رخ می­دهد.برای تعیین شدت و وسعت خشکسالی از شاخص­های خشکسالی استفاده می­شود که به طور مستقیم از داده­های هواشناسی از جمله بارندگی محاسبه می­شوند. در نبود داده­های مذکور، فنآوری سنجش از دور، ابزاری مفید در پایش خشکسالی به شمار می­رود. استان یزد با قرار گرفتن در فلات مرکزی ایران و محاصره شدن به وسیله کویرها و بیابان­های مرکزی، تاثیر زیادیبر تشدید و وقوع خشکسالی دراین منطقه دارد. در این تحقیق بر اساس داده­های 25 ایستگاه سینوپتیک استان یزد طی دوره آماری20 ساله (1990-2010) به محاسبه شاخص­های هواشناسیSPI و RDI در سری زمانی 3، 6 و 18 ماهه و با کمک تصاویر ماهواره­ای سنجنده مودیس که از سال 2000 تا 2010 دریافت شد. به محاسبه شاخص­های سنجش از دوری VCIو LST پرداخته شد و پس از درون­یابی شاخص­های هواشناسی به بررسی همبستگی بین آن­ها پرداخته شد. نتایج نشان­دهنده همبستگی نسبتا پایین شاخص­ها بود به تکرار محاسبه همبستگی با کمک داده­های نقطه­ای ایستگاه­ها پرداخته شد که نتایج نهایی حاکی از همبستگی مناسب بین شاخص­هاست، به طوری که SPI وVCIدر حدود 5/0 تا 3/61 درصد و LST وRDI بین 7/25 تا 1/82 به دست آمد. بر اساس نتایج به دست آمده شاخص­های سنجش از دوری جایگزین مناسبی برای شاخص­های هواشناسی در مطالعات مربوط به خشکسالی هستند.