انتخاب بهترین گونه پیکان ماسه‌ای برای تثبیت ماسه با استفاده از رویکرد ترکیبی نوین AHP-TOPSIS (مطالعه موردی: ریگ نجارآباد)

Abstract

فرسایش بادی و به تبع آن تخریب اراضی و هجوم ماسه­های روان به زیرساخت­ها، مناطق مسکونی، راه­های ارتباطی و تأسیسات کشاورزی و صنعتی به عنوان یکی از مهم­ترین مسائل محیطی در بعضی از بخش­های ایران و بخصوص در شمال شرق روستای طرود است، از این رو ارائه راهکارهای مدیریتی برای تثبیت ماسه­های روان ضروری می­باشد. در این پژوهش به ارائه مدل ترکیبی نوین AHP-TOPSIS برای انتخاب بهترین گونه گیاهی پیکان ماسه­ای در ریگ نجار آباد پرداخته شده است. حقیق حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی مبتنی بر روش های میدانی و کتابخانه­ای است. بدین صورت که پس از مشخص کردن منطقه مورد مطالعه با استفاده از تصاویر ماهواره­ای و عکس­های هوایی، به بازدید از منطقه پرداخته شد و با استفاده از ترانسکت، پیکان­های ماسه­ای مشخص و پارامترهای مورد نیاز در آنها اندازه‌گیری شد، درگام بعد اقدام به انتخاب بهترین گونه با روش ترکیبی گردید که شامل طراحی ساختارسلسله مراتبی از موضوع، تهیه پرسشنامه و قرار دادن آنها در اختیار خبرگان برای بدست آوردن ارزش معیارها و نهایتا رتبه‌بندی گونه‌ها با استفاده از روش TOPSIS است. نتایج بیانگر این است که روش ترکیبی کارایی بالاتری از روش TOPSIS دارد. نتایج نشان می­دهد که پیکان ماسه­ای گونه قیچ با کسب بالاترین امتیاز (۱) بیشترین کارایی و بهره وری را در تثبیت ماسه­های روان دارد و گونه‌های اشنان، گل گزی و خارشتر به ترتیب با (۱۸۷/۰، ۰۸۰/۰، ۰۲۸/۰) در رتبه­های بعدی قرار دارند. نتایج حاصل از این پژوهش در رویکرد مدیریت مناطق بیابانی و همچنین در پروژه­ های تثبیت ماسه های روان مفید خواهد بود.