شاخصه های عبودیت در قرآن و روایات

Abstract

شاخصه، نشانه یا چیزی است که بیانگر وجود یا عدم وجود یک صفت یا ویژگی در فرد باشد. عبودیت، اظهار تذلل، فروتنی، اطاعت و فرمانبرداری از خداوند و نهایت تسلیم در برابر خالق و اطاعت بی‌قید و شرط از او در تمام زمینه‌هاست. در این مقاله با بررسى بیش از دویست آیه از آیات قرآن با موضوع عبودیت و عبادت و مراجعه به تفاسیر متقدم و متأخر شیعه و سنى و منابع حدیثى شیعه، به این نتیجه مى‌رسیم که «تقوا» به عنوان مهم‌ترین شاخصه بندگان خدا معرفی شده است. «اخلاص» و «عبادت» دو شاخصه مهم دیگر برای عبودیت است. برخی از دیگر شاخصه‌های عبودیت که از قرآن و روایات می‌توان استفاده کرد، شکر، صبر، توبه و بازگشت به سوی خدا، تواضع و پرهیز از تکبر، حلم و بردباری و احسان و خوش رفتاری می‌باشد. چکیده (عربی): ممیزات العبودیة فی القرآن و الروایات الممیزة هی المعیار و العلامة و کل ما یبین وجود صفة أو خصیصة أو عدمهما فی فرد . و العبودیة تعنی إظهار التذلل و الخضوع و الطاعة لله سبحانه و التسلیم المطلق و الطاعة من دون قید أو شرط لله سبحانه فی تمام المجالات. المقال الحاضر تناول بالبحث أکثر من مئتی آیة قرآنیة فی موضوع العبودیة و العبادة ، و تمت مراجعة التفاسیر المتقدمة و المتأخرة ، الشیعیة و السنیة ، و توصلنا الی أن « التقوی » أهم میزة و معیار لعباد الله . و «الاخلاص» و «العبادة» المیزتان الاخریان للعبودیة . و یمکن استنباط معاییر أخری للعبودیة من الآیات و الروایات و منها : «الشکر» و «الصبر» و «التوبة والأوبة لله سبحانه» و «التواضع و اجتناب التکبر» و «الحلم» و «الإحسان و حسن السیرة» . الألفاظ المحوریة: الممیزات ، العبودیة، التقوی ، الإخلاص، العبادة