از شام تاریخی تا شام آخرالزمانی

Abstract

چرا حجم احادیث و در فضایل شام گسترده است؟ پاسخ این مسأله را باید در تحولات سیاسی دوره اموی برای اثبات برتری شام بر عراق و نیز برخی از مجادلات سیاسی بعدی در جغرافیای جهان اسلام و رقابت گروه‌های مختلف دانست. همچنین شام بزرگ، همراه بیت المقدس، به دلیل انتساب به انبیای الهی همواره به لحاظ سرزمینی زمینه مساعدی برای این قبیل نقل‌های ساختگی داشته است. در میان این احادیث و‌ آثار، بخش قابل توجهی به مسائل آخر الزمانی و فتنه‌های آن باز می‌گردد. ماجرای سفیانی از آن شمار است که تقریباً به طور کامل مربوط به این نقطه می‌شود. مجموعه این عوامل، سبب قرار گرفتن شام در کانون توجه برای ایجاد فضایی مقدس‌گونه برای آن در اخبار و آثار شده است. اسکان بسیاری از عارفان بنام در دوره‌های بعدی نیز می‌تواند عامل دیگری برای گسترش این نقل‌ها باشد.