عرفان عبرانی و یهودی

Abstract

نوشته پیش رو بخشی از کتاب <em>عرفان در ادیان جهان</em>، اثر سیدنی اسپنسر، کشیش و نویسنده مهم کلیسای یونیترین است؛ این کتاب آخرین کار او در زمینه عرفان است که به شیوه‌ای کاملاً علمی نگاشته شده و نه فقط برای متخصصان قابل استفاده است بلکه برای غیرمتخصصان هم راه‌گشاست. این کتاب بدون هیچ‌گونه تعصب و پیش‌داوری و با فهمی همدلانه درباره سنت عرفان شرقی و همه جنبه‌های عرفان غربی نگاشته شده است. اسپنسر با مطالعه ادیان ابتدایی به این نکته رسیده است که در سرشت آگاهی دینی نوعی تمایل ذاتی به عرفان وجود دارد و تاریخ عرفان در نخستین تجلیاتش برآمده از ادیان شرق یعنی آیین هندو، آیین مهایانه بودایی و آیین دائو بوده و از طریق عرفان یونانی و جنبش‌های هرمسی به فلوطین و فیلون رسیده که عرفان هلنی و یهودی را با آیین مسیحیت تلفیق کرده‌اند. او درباره این پرسش‌ها که آیا عهد قدیم هم نشان‌دهنده فهم تجربه عرفانی است بیان می‌کند که عرفان در عهد قدیم جایگاه عرفان در آیین‌هایی چون هندو، بودا و دائو را نداشته و جذبه پیامبران معادل روشنگری عرفانی است. اسپنسر در این بخش از کتاب به توضیح عرفان در <em>عهد عتیق</em> می‌پردازد و بیان می‌کند که در «تجربه مبتنی بر جذبه»، که یقیناً در میان عبرانیان اولیه متعلق به سنت نبوی بوده است، موانع و حجاب‌ها میان آدمی ‌و خدا برچیده می‌شود و روح یهوه بر پیامبران نازل شده ‌و از طریق ایشان با قوم خود سخن می‌گوید. او همچنین بیان می‌کند که عرفان یهود را می‌توان در عرفان مرکبه، کتاب اخنوخ و سفر یشیرا یافت.<br />