نقدی بر یک اثر کلاسیک مدرن: کتاب معنا و غایت دین اثر ویلفرد کنتول اسمیت

Abstract

کتاب <em>معنا و غایت دین</em> اثر ویلفرد کنتول اسمیت، دین‌پژوه برجسته آمریکایی، در اواخر قرن بیستم تحولی بزرگ در دین‌پژوهی ایجاد کرد. در این اثر، اسمیت با ذات‌گرایی رایج در کاربرد واژه «دین» مخالفت کرد و از طریق تبارشناسی کلمه religion در ادیان گوناگون نشان داد که چگونه این واژه عینی‌سازی ‌شده است، بدون اینکه از آغاز ذاتی داشته باشد. اسمیت پیشنهاد کرد از واژۀ «ایمان» (faith) به جای واژۀ «دین» (religion) استفاده شود. طلال اسد، در نقد خود بر کتاب اسمیت، در عین همدلی با ناذات‌گرایی اسمیت، نشان می‌دهد کار اسمیت گرفتار نوعی بی‌دقتی تاریخی و حتی ذات‌گرایی است. پیشنهاد اسد در نظر گرفتن عمل و شیوه زندگی در بررسی ادیان (و نه صرف باور) و نیز مطالعه همزمان دین و سکولاریسم در دین‌پژوهی بود.