تاریخ گذاری یک رخداد: پیدایشِ شهر «سلمیه» در منابع اسماعیلی و غیراسماعیلی

Abstract

<em>فتح سلمیه در راستای فتوحات شام در دوران عمر بن خطاب صورت گرفت و این شهر یکی از توابع حمص بوده است. با وجود این، ساکنان این شهر تا دورة عباسی همواره بر دین مسیحیت بوده­اند، لذا می­توان گفت که آغاز تاریخ اسلامیِ شهر سلمیه در دورة عباسیان بوده است. در این زمینه گزارش­های مختلفی در منابع تاریخی و جغرافیایی کهن مانند تاریخ یعقوبی، تاریخ طبری و الأغانی اصفهانی ثبت شده است که اغلب کوتاه و بدون تفصیل است. در این میان، گزارش کتاب استتارالامام به عنوان یک منبع تاریخ­نگارانة اسماعیلی و معجم‌البلدان یاقوت حموی راجع به تاریخ پیدایش شهر سلمیه حائز اهمیّت است. در این مقاله تلاش می­شود با بررسی تطبیقی گزارش استتارالامام با معجم‌البلدان به بازسازی تاریخ پیدایش این شهر پرداخته شود. نتایج این پژوهش ضمن ردّ مدعای هر دو منبع فوق‌الذکر، از طریق تطبیق انتقادیِ گزارش­های این دو منبع با یکدیگر و نیز گزارش­های دیگر منابعِ معاصر و متأخر، و همچنین با کاربستِ روشی تبارشناسانه ظهور سلمیه را به‌عنوان یک شهر اسلامی به دست عبدالله بن صالح بن علی در دهة 150 هجری قمری و مصادف با دوران خلافت منصور عباسی می­داند. روش پژوهش در این مقاله، تاریخی- تحلیلی و گردآوری داده­ها متکی بر شیوة کتابخانه­ای است.</em>