سنخ‌شناسی عملکرد سیاسی زنان در دستگاه خلافت عباسی (132ـ 656 هـ.ق)

Abstract

<em>زنان در صحنة سیاست جهان اسلام، با توجه به سنت‌ها، عقاید و آموزه‌های دینی، موقعیت متفاوتی داشته‌اند. با وجود بحث‌های فقهی و دینی گسترده در این زمینه، </em><em>عصر عباسی نقطة عطفی در حیات سیاسی زنان به حساب می‌آید. در این دوره حرمسرا، یکی از کانون‌های قدرت و از عوامل تأثیرگذار، در فرایند تحولات سیاسی و رقابت‌های درباری است. زنان حرم، با استفاده از موقعیت‌شان در دستگاه خلافت و نفوذ بر خلیفه و خاندان او، امرا و عوامل دربار، به رقابت با دیگر عناصر قدرت پرداخته و در امور سیاسی همانند تصمیمات حکومتی، عزل و نصب‌ها، توطئه‌های درباری </em><em>و... </em><em>دخالت می‌کردند که معمولاً در دو قالب نمود پیدا می‌کرد:</em><br /> <em>ـ عملکردی که با توقع عمومی جامعه از نقش </em><em>آنها </em><em>در سیاست انطباق داشت.</em><br /> <em>ـ عملکردی که با این توقع هماهنگ نبود.</em><br /> <em> این پژوهش، با استفاده از رویکردی کمی</em><em>،</em><em> به مقایسة دو عملکرد متوقَع و غیرمتوقَع سیاسی زنان، در دستگاه خلافت عباسی پرداخته است. نتایج این پژوهش، نشان می‌دهد که سهم فعالیت سیاسی غیرمتوقع زنان، بیش‌تر از فعالیت سیاسی متوقع است.</em>