اندیشة تشکیل ارتش ملی در نخستین دورة مجلس شورای ملی

Abstract

<em>با پیروزی نهضت مشروطه و تأسیس مجلس، اندیشة دفاع از استقلال و تمامیت ارضی کشور از سطح سیاست‌مردان به جامعه تسری یافت و دگرگونی مهمی در نگرش ایرانیان به قوای دفاعی کشور پدید ‌آمد. انجمن­های ایالتی با پیش‌گامی در این مسیر، برای مشق نظامی مردم از مجلس درخواست مجوز‌ کردند. این امر کنش­ها و واکنش‌هایی را در سطح مجلس، دولت و مردم برانگیخت؛ چنان‌که مجلسْ وزارت جنگ را به پاسخ­گویی دربرابر این امر واداشت و به نقد عمل‌کرد بریگاد قزاق پرداخت. اما مهم‌تر از همه، طرح تشکیل ارتش ملی در مجلس بود که بررسی آن مسئلة اصلی این مقاله است. در پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی می‌کوشیم اقدامات و رویکردهای مجلس را درجهت تشکیل ارتش ملی به‌همراه واکنش­ها و پیامدهای آن ارزیابی کنیم.</em><br /> <em> اندیشۀ تشکیل ارتش ملی هرچند با پشتیبانی مجلس و مشروطه‌خواهان نزدیک بود به تأسیس نیروی نظامی کارآمد بینجامد، با جنگ قدرتی که بین شاه و مجلس درگرفت، استبدادگران مسئلة ارتش ملی را در تضاد با ارتش دولتی برشمردند و مانع از تحقق آن شدند. </em>