طرح‌های روس و انگلیس برای برون‌رفت از بحران در دوره استبداد صغیر

Abstract

دوره کوتاه استبداد صغیر آکنده از آشوب و بحران بود.همین فضای پرتلاطم، دولت‌های روس و انگلیس را واداشت تا با ارائه طرح‌هایی مشخص، راه‌های رهایی از بحران را جست‌وجو کنند.موضوع اصلی این مقاله، معرفی و ارزیابی این طرح‌هاست که با رویکرد توصیفی- تحلیلی به بررسی و تبیین آن پرداخته است.این طرح‌ها متعدد و متنوع بودند و در پی ناکامی هر یک، بی‌درنگ طرح دیگری جایگزین آن می‌شد.طرح‌های روسیه که با هدف تقویت و تثبیت جایگاه شاه ارائه می‌شد، در قالب مجلس شورای مملکتی به جای مجلس شورای ملی و حتی بازنگری در قانون اساسی عرضه گردید و طرح‌های انگلیس که با هدف بازگردانی مشروطه مطرح می‌شد در آغاز عبارت بود از ایجاد یک مشروطه کنترل شده با حضور شاه و سپس طرح ایجاد مشروطه نیم‌بند در غیاب شاه که در نهایت، همین طرح به اجرا درآمد.