باستان گرایی در فرهنگ و ادبیات دوران سامانی

Abstract

پس از استیلای اعراب در خراسان و ماوراءالنهر و سایر قلمرو سرزمین ایران، جنبش­های آزادی­خواهی و استقلال­طلبی رواج پیدا کرد. این جنبش­ها منجر به پیدایش دولت­های ملّی طاهریان، صفاریان و سامانیان شد. در تحکیم استقلال دولت­های مذکور زبان فارسی نقش ویژه­ای داشت. سامانیان از جمله حکومت­هایی بودند که در راستای زنده کردن سنّت­های باستانی به ادبیات پارسی توجه نشان دادند و ثمرات خوبی بر جای گذاشتند که شاهنامة حکیم توس نمونه­ای از آن است. در این مقاله به روش کتابخانه­ای و به شیوة توصیفی- تحلیلی، راهبرد فرهنگی سامانیان و نگرش به دورة باستان در ادبیات آن دوران بررسی می­شود. یافتة پژوهش نشان می­دهد که سامانیان بسترهای لازم را برای رویکرد به باستانگرایی در عرصة ادبیات و فرهنگ را در زمانة خویش فراهم کردند.