عالَم‌مندی معرفت و برخی فروع مبتنی بر آن در حکمت صدرایی

Abstract

منطق حاکم بر معرفت را می‌توان یکی از مباحث بنیادی در فلسفه دانست. رویکرد نحله‌های مختلف فلسفی به این موضوع، دلالت‌های متفاوتی را در مسائل دیگر که در طول آن قرار دارند، به همراه می‌آورد. مطابق با مدعای مقالۀ حاضر، عالم‌مندی معرفت، نتیجه‌ای است که از مبانی حکمت صدرایی دربارۀ معرفت، نشأت گرفته است. نگارنده بر آن است که با تأکید بر مفهوم عالم در این حکمت و برخی از مبانی خاص آن، همچون حرکت جوهری و اتحاد وجودی علم، عالم و معلوم توضیح دهد که چگونه انسان با ربط وجودی و ذخیرۀ معرفتی خاص خود، استعداد پذیرش معارف بعدی را می‌یابد. عالم اجتماعی که به مسألۀ امکان فهم مشترک بر اساس این باور پرداخته و امکان علم دینی که با نگاهی متفاوت به مسألۀ علم دینی با رویکرد آیت‌الله جوادی آملی از این منظر پرداخته است، از جمله مسائلی هستند که در طول این امر قرار می‌گیرند و در انتهای مقاله به چگونگی این ابتنا اشاره خواهد شد.