نقش فطرت و جامعه در نیل به فضایل اخلاقی از دیدگاه فارابی

Abstract

موضوع تحقیق حاضر، بررسی دیدگاه فارابی در تأثیر فطرت و جامعه در نیل به فضایل اخلاقی است. چگونگی نیل به فضایل اخلاقی، یکی از مسائل مهم فلسفه اخلاق می‌باشد. پس از بررسی سخنان فارابی، مشخص شد که فطرت در هر دو کاربردش نزد ایشان ـ یعنی بُعد عقلانی و بُعد استعداد و توانایی‌ها ـ در نیل به فضایل اخلاقی، نقش زیربنایی دارد. هر دو بُعد فطرت، در هر فرد، حدّ معیّنی دارد. از این رو، فیلسوفان و رهبران جامعه باید به طور فطری شایستگی این مقام را داشته باشند؛ ولی فطرت فقط در مدینه فاضله به فعلیت می‌رسد، و در غیر این صورت، از میان می‌رود و رذایل اخلاقی جای آن را می‌گیرد. مدینه فاضله، جامعه‌ای است که در آن افراد با رهبری انسان افضل یا فاضلی که قدرت تربیت دارد، همکاری می‌کنند و اگر هرکس به وظیفه خود عمل کند، ملکات فاضله در وجودش شکل می‌گیرد و به کمال اخلاقی خود می‌رسد.