ماهیت اعتباریات و بررسی پیوستگی آن با حقایق اجتماعی

Abstract

نظریه اعتباریات، یکی از مسائل مهم فلسفه معاصر اسلامی می باشد که به وسیله علامه طباطبایی مطرح شده است و یکی از ابداعات فلسفی ایشان به شمار می آید. ای ن نظری ه بر ای حل بسیاری از مسائل اجتماعی کاربرد دارد و می تواند در حوزه حکمت عملی مورد بهره بردار ی قرار گیرد. طبق نظر علامه طباطبایی، اعتباریات نوعی فعالیت معرفتی و خلاقی ت ذهن شبیه اعمال تشبیه و استعاره در حوزه ادبیات است که براساس مبا نی معرفت ی و نی از های طبیع ی و احساسی انسان شکل می گیرد. مفاهیم اعتباری با حقایق اجتماعی روابط گوناگونی دارد؛ از جمله، مفاهیم اعتباری با علوم اعتباری رابطه دادوستد دوسویه دارند و هر دو باعث بسط یکدیگر می شوند؛ چون میان مفاهیم اعتباری و اجتماعی پیوستگی وجودی برقرار می باشد؛ بنابراین رابطه آنها نیز براساس معیارهای حقیقی است. در حکمت متعالیه، اصالت وجود و تشکیک در وجود به عنوان مبنای وحدت در عین تفاوت و تفاوت در عین وحدت جهان و انسان مطرح شده است و در این میان مفاهیم ماهوی ابزار شناخت انسان از جهان و مفاه یم اعتبار ی ابزار تأثیر گذاری انسان بر جهان در قلمرو حکمت عملی به شمار می آید. مقاله حاضر به تبیین کیفیت پدی د آمدن اعتباریات و نحوه رابطه آن با حقایق اجتماعی و کاربرد آن در حوزه حکمت عملی پرداخته است