تقدیرگرایی و رواداری؛ دو شبکه اعتقادی باورساز‌ در عصر تکوین دولت عثمانی (804-716 ق)

Abstract

منحنی قدرت در دولت عثمانی با بیش از شش سده حکومت در فرآیندی زمان­بر و چند لایه، ­این سلسله را از امارتی ترکی به دولتی اسلامی تبدیل کرد. گسترش فتوحات عثمانی از آغاز کار عثمان (716 ق) تا پایان کار بایزید (804 ق) موضوع اصلی این پژوهش است. پرسش این مقاله، بررسی شبکه اعتقادی ـ رفتاری یاری کننده عثمانی در عصر این فتوحات است که با بهره‌گیری از روش مطالعات نگره­های اعتقادی و رفتار شناسی سیاسی به سامان می‌رسد.<br /> یافته­ها نشان می­دهند در مسیر فرآیند تبدیلی، ویژگی تقدیر­گرایی و رواداری، مانند دو شبکه باور‌ساز سیاسی‌- ‌اجتماعی، جایگاه ممتازی در فتوحات سریع عثمانی داشتند. هم‌چنین، سیاست تسامح دینی به ضمیمه­ اندیشه­ تقدیر گرایی مسیحیان شرقی، مقدمه­ای بر فتح قلمروی بیزانس بود و رواداری عثمانی به عنوان گفتمان رفتاری این دولت سبب سرعت گسترش حکومت عثمانی شد.