قلندران حیدری در جامعه خراسان عهد مغول و ایلخانی

Abstract

قلندران حیدری یکی از گروه‌های فرهنگی و مذهبی اثرگذار در جامعه خراسان عهد مغول و ایلخانی بودند. مقاله حاضر در پی بررسی بستر تاریخی، سیاسی و امنیتی ظهور‌ این گروه و تعامل آنها با دیگر طریقت‌های صوفیانه و آداب و تشکیلات آنها است. این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی و با تأکید بر میراث ادبی و تصوف ایران اسلامی به ویژه خراسان، پس از بررسی زمینه‌های پیدایش این گروه، برای آگاهی از تبار آنها، تاریخ زندگی قطب‏الدین حیدر زاوه‌ای که انتساب گروه به وی است و ارتباط وی با معاصرینی، چون سیف-الدین باخرزی و عطار نیشابوری و روابط این گروه با طریقت چشتیه را بررسی می‌کند. ساختار تشکیلاتی گروه، آداب و رسوم آنها، تشریفات ورود اعضای جدید به آن، دو دوره خوشنامی و بدنامی تاریخ آنها و چگونگی و چرایی پیدایی هر یک و سرانجام قضاوت تاریخ درباره آنها از دیگر مطالبی است که مقاله حاضر به آن می‌پردازد.