سازواری قالب و مفاد زیارت جامعه کبیره و نیاز معرفتی امامیه در عصر امام هادی(ع)

Abstract

زیارت‌نامه جامعه کبیره، برای نخستین‌بار به بیان تفصیلی ویژگی‌ها و شئون ائمه اطهار: پرداخته است. عوامل مؤثر بر تدوین این متن، از مهم‌ترین پرسش‌هایی است که پس از پذیرش اصالت آن، نیازمند یافتن پاسخ مناسب است. نوشتار حاضر، با نگرش زمان­مند به این متن و بهره‌گیری از شواهد تاریخی، کوشیده است به این پرسش پاسخ دهد که چه نسبتی میان مضامین زیارت جامعه و نیازهای شیعیان امامی در عصر امام هادی(ع) (212-254ق) برقرار بوده است؟ یافته­های این پژوهش، نشان می­دهد که قالب و مفاد زیارت‌نامه جامعه کبیره، جوابگوی نیازهای خطیر معرفتی امامی‌مذهبان در زمانه امام هادی(ع) است و می­توان آن را یک نظام­نامه جامع برای مدیریت افکار شیعیان امامی در آن دوره شمرد.