پژوهشی در جایگاه کلامی بزنطی و منزلت وی نزد امام رضا(ع) و امام جواد(ع)

Abstract

بررسی حیات فرهنگی و اجتماعی اصحاب امامان شیعه:، نظر تاریخ‌پژوهان دهه‌های اخیر را به خود جلب کرده است. اغلب پژوهش‌های جدید، احمد بن محمد بن عمرو بن ابی‌نصر بزنطی (م221هـ‌.ق) را به عنوان یکی از اصحاب امام رضا(ع) مورد توجه قرار داده‌اند اما به همراهی او با امام جواد(ع) و نیز جایگاه کلامی او به صورت بایسته نپرداخته‌اند. این نوشتار پس از مروری بر زندگی‌نامه بزنطی، آرای کلامی او را موضوع بررسی خود قرار داده است و پس از ارائه تحلیلی درباره جایگاه او در بین جریان‌های کلامی آن روزگار، روایات کلامی او را با تکیه بر محتوا و قالب بیان آن، گزارش کرده است؛ در ادامه، میزان و چگونگی ارتباط او با این دو امام را با استناد به شواهد تاریخی، مقایسه کرده و با اثبات این مدعا که پاره‌ای از روایات بزنظی از امام رضا(ع)، در حقیقت منقول از امام جواد(ع) است، به این نتیجه رسیده است که وی، با وجود فاصله جغرافیایی که با اصحاب امام رضا(ع) داشت، توانست در عهد امام جواد(ع) هم جایگاه ویژه خود را در بین آنان حفظ کند.