بررسی تحولات فرهنگی اسماعیلیان نزاری از دعوت تا سلطنت (483 – 654ه.ق/ 1190 – 1256م.)

Abstract

اسماعیلیان نزاری بیش از دو قرن (483 – 654ه.ق/ 1190 – 1256م.)، فرمانروایان قلاع الموت درایران بودند . آنان در این مدت به تبلیغ و نشر عقاید خود پرداختند . هدف آنان مبارزه با خلافت عباسی و اخراج ترکان از ایران بود؛ با وجود همه این کوششها، اسماعیلیان نزاری با تأثیرپذیری از تحولات دنیای پیرامون، از آرمان گرایی به واقعگرایی رسیدند . در قرن ششم هجری (دوازدهم میلادی) و در پی تبلیغات خلفای عباسی بغداد و فتوای فقها، اسماعیلیان در شهرها قتل عام و به کوهستان پناهنده شدند و به مدت نیم قرن نتوانستند به انتشار آثار و عقاید خویش بپردازند . آنان در قرن هفتم هجری، با حمله مغول به جهان اسلام مواجه شدند. این حمله رشد عرفان و سقوط بغداد را در پی داشت. تهاجم مغولان و گسیل علما به قلمرو اسماعیلیان رشد نهایی اندیشه های فلسفی در میان آنان را به دنبال داشت . تحولات سیاسی دنیای اسلام، اسماعیلیان را به واقعیت پذیری نزدیک کرد . و آنان را از آرمان حاکمیت امام اسماعیلی بر جهان اسلام به دیدگاهی واقعگرا یانه سوق داد به طوری که حکومت و نظام سلطنتی تشکیل دادند و به مراوده با سایر حکومتها پرداختند . در این مقاله به بررسی تحولات فرهنگی اسماعیلیان نزاری پرداخته ایم.