مذهب امامیه در قرن چهارم هجرى

Abstract

مقاله حاضر, حضور تشیع امامیه را در جامعه اسلامى ـ به خصوص ایران ـ سده چهارم هجرى به بحث مى گیرد. این جستار به ویژه به پیوند مذهب امامیه با آل بویه و علت دگرسانى آل بویه از مذهب زیدى به مذهب امامى و ارتباط آن با قدرت هاى شیعه آن روزگار (فاطمیان, قرمطیان, زیدیان یمن) عطف توجه دارد. بسط و توسعه جغرافیایى مذهب تشیع امامى نیز از مسائلى است که محل بحث قرار گرفته است. شیوه هاى بالندگى و رشد و گسترش فرهنگى شیعه امامى و نیروهاى همبسته بدان از ملزومات این جستار است که در ضمن آن آداب و سنن شیعى, اندیشه وران فقهى و فرهنگى, موانع بازدارنده و یا پیش برنده نیز بحث و فحص شده است. در این بررسى سعى شده از منابع اصلى تسنن و تشیع ـ على السویه ـ از براى حصول نتایج منطقى بهره گیرى شود. نکته دیگر این که در این مقاله سیر تاریخى تشیع امامى مطمح نظر بوده نه سیر کلامى آن که خود مقوله مفصل دیگرى است و نگارنده تلاش کرد این دو مقوله را که از ویژگى هاى بیشتر تحقیقات شیعى معاصر است از هم جدا کند تا به نتایج تاریخى صریح و بارزى دست یابد.