تاریخ در منظومه فکر جابری

Abstract

محمدعابد الجابری، نویسنده مشهور معاصر مغربی، آثار فراوانی دارد. وی با ارائه کتاب نقد العقل العربی بسیار مورد توجه قرار گرفت. فلسفه نظری تاریخ وی در میان فلسفه‌های نظری مطرح بسیار حائز اهمیت است و از مقایسه نظریه جابری با فلسفه‌های نظری معاصر، مفاهیم و رویکردهای جدیدی برای بررسی و فهم تاریخ اسلام به دست می‌آید. جابری با سه عنصر قبیله، غنیمت و عقیده به بررسی تاریخ اسلام دست زده و نوآوری‌های ارزشمندی ارائه کرده است. البته بر آرای او نقدهای جدی نیز وارد است؛ نقد‌هایی چون استنادات نادرست و استدلالات ناروا از داده‌های تاریخی، تناقضات درونی کلام جابری و پیش‌داوری‌های او از مهم‌ترین محورهای نقدهایی است که در این مقاله به آن پرداخته شده است.