علل نظری پیوند سیاست عمل‌گرا با دیانت دنیا‌گرای ساسانیان با بررسی شواهد مکتوب از گنجینه‌های شاهنشاهی ساسانی

Abstract

گرایش ساسانیان به ثروت درباری و گنجینه­های باشکوه در پیوند با نوع رویکرد آن­ها به زندگی مادی و این جهانی بود که آن نیز در ساختار قدرت و جهان­بینی این شاهنشاهی بازتاب یافته بود. این مسئله همچنین تحت تأثیر شرایط تازۀ جهانی هم­عصر این امپراتوری و تحولات داخلی آن بود. مهم­ترین پیامد این رویکرد در اواخر دوران ساسانی در گرایش به تمرکز قدرت و ثروت خود را نشان داد که با از میان برداشتن زمین­داران قدرتمند محلی و تبدیل آنان به دهقانان یا زمین­داران خرد رخ داد و این موضوع، دربار ساسانی را کانون تجمع ثروت از سرتاسر نقاط این شاهنشاهی ساخت، به گونه­ای که در هیچ یک از ادوار پادشاهان این سلسله نمونه­ای را نمی­توان سراغ گرفت. این مسئله به ویژه در دوران خسرو دوم نمود می­یابد که تمرکز ثروت به پدیدآمدن خزانه­ای سرشار از گنجینه­هایی منجر شد که نمونه­هایی از آن در کتب مورخان دوران اسلامی آمده است. این پژوهش بر آن است تا با تکیه بر شواهد مکتوب متعدد برجای­مانده از عصر ساسانی و پساساسانی دربارۀ گنجینه­های شاهان این سلسله و خزائن امپراتوری و بررسی و نقد داده­های متون فوق و پژوهش‌های جدید به روش توصیفی-تحلیلی، چگونگی رویکرد این امپراتوری را به مقوله ثروت و تجمل براساس باورهای دینی و اعتقادی بر مبنای رویکردهای نظری بررسی نماید.