ردیابی شهر تاریخی مشکویه و جایگاه آن در مسیر جاده ابریشم باتکیه بر منابع تاریخی و باستانشناختی

Abstract

چکیده:

مسأله تجارت و داد و ستد از روزگاران باستان مورد توجه جوامع انسانی بوده و آنان بصورت کاملاً ساده اقدام به مبادله کالا در مقیاس محدود می کردند. این مبادلات بازرگانی در طول زمان و پس از ایجاد حکومت های متمرکز دچار تغییر و تحولات زیادی شده و از مبادلات ساده و کم اهمیت محلی به مبادلات فرامنطقه ای بزرگ مبدل گشته است. تجارت در طول جاده ابریشم نمونه ای از این مبادلات فرامنطقه ای است که علاوه بر حمل و نقل کالا باعث انتقال فرهنگ و آداب و رسوم ملل مختلف در طول این مسیر شده است. شهرها و استراحتگاههایی که در طول این مسیر وجود داشتند یا به مرور زمان ایجاد شدند، نقش مهمی در توسعه این تجارت فرامنطقه ای بر عهده داشتند. شهر مشکویه یا محوطة مشکین تپه نمونه ای از این شهرهای واقع در طول جاده ابریشم است که در منابع اسلامی به کرّات به آن اشاره شده است. محوطه مشکین تپه در شمال شرقی استان مرکزی، شرق شهرستان زرندیه و جنوب شرقی شهر پرندک واقع شده است. در این مقاله کوشش شده ضمن بررسی متون جغرافیایی و تاریخی دوره اسلامی در حد فاصل قرن 4 تا 7 ه.ق، اقدام به بازسازی مسیر جاده ابریشم از این بخش از سرزمین ایران(مسیر همدان به ساوه و ری) شود. در این راه، یافته های باستان شناسی بدست آمده از کاوش های باستان شناسی محوطه نیز مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

واژگان کلیدی: تجارت، جاده ابریشم، شهر مشکویه، محوطه مشکین تپه، باستان شناسی