مبنای مشروعیت در حکومت اسلامی از منظر نهج البلاغه

Abstract

<span class="fontstyle0">امیرالمؤمنین علی (ع)، خود و اهل بیت رسول اکرم (ص) را أحق بر مردم نسبت به امر خلافت و ولایت، میداند<br />و در موارد بسیاری در کتاب شریف نهجالبلاغه از غصب حق خویش گلایه کردهاند. شِکوه و اعتراض حضرت علی<br />(ع) را میتوان با سه شاخص مهمِ «فلسفه سیاسی»، «جامعه شناسی سیاسی» و «شایسته سالاری» شناخت. این<br />شاخصهها در طول یکدیگر قرار دارند به این معنی که لازمهی ثبات حکومت، مشروعیت الهی رهبر است. ولی در<br />تحقق عملی حاکمیت، حضور و انتخاب مردم نیز لازم است. با توجه به اهمیت موضوع انتخاب رهبر و دیدگاههای<br />مختلفی که در این باب در فرق اسلامی مطرح شدهاست، پژوهشی در این زمینه صورت گرفتهاست. یافتههای این<br />مقاله که براساس روش توصیفی-تحلیلی و منابع کتابخانهای بدست آمده نشاندهنده آن است که ولایت رهبران<br />اسلامی، در حقیقت نص الهی شناخته میشود؛ به عبارت دیگر ولایت در اصل از آنِ خداوند است و او ولایت را به<br />نصب خاص خود، که پیامبر اکرم (ص) و امامان معصوم(ع) هستند، واگذار کردهاست و در زمان غیبت حضرت ولی<br />عصر (عج) به نصب عامِ ایشان، که فقیه جامع الشرایط باشد، واگذار شدهاست. مشروعیت و دموکراسی در فلسفه<br />سیاسی غرب و اسلام، هم از نظر ماهیت و هم از نظر نگرش متفاوت است: در اسلام مشروعیت از ناحیه خداوند و<br />مقبولیت جنبه مردمی دارد و دموکراسى، به مثابه روش است اما در فلسفه سیاسی غرب، مشروعیت همان مقبولیت<br />است و دموکراسى ارزش محسوب میشود</span> <br /><br />