طراحی و تبیین چارچوبی برای شناسایی و دسته‌بندی ریسک‌های منابع انسانی: کاربرد رویکرد کیفی

Abstract

منابع انسانی به‌عنوان منبع حیاتی موفقیت بیشتر سازمان‌ها، دیرزمانی است که مورد بحث و بررسی پژوهشگران قرار گرفته است. با وجود توجه فزاینده به این حوزه‌ی پژوهشی، منابع انسانی اکثراً تحت عنوان سرمایه‌های مولد ارزش نگریسته شده‌ و جز معدودی موارد استثنا، ریسک‌های مربوط به آن به‌صورت سامان‌مند مورد بررسی قرار نگرفته است. در این راستا، در پژوهش حاضر دیدگاهی چندبُعدی و کل‌نگر به مبحث ریسک منابع انسانی اتخاذ شده است. از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با خبرگان منابع انسانی یکی از سازمان‌های مطرح در صنعت برق کشور، به شناسایی ابعاد چندگانه، ریسک‌های منابع انسانی، مؤلفه‌های این ابعاد و شاخص‌های معرف آنها پرداختیم. با استفاده از روش نمونه‌گیری غیراحتمالی قضاوتی و گلوله‌برفی، مصاحبه با خبرگان تا حد اشباع نظری ادامه یافت. داده‌های برآمده از مصاحبه‌ها با استفاده از روش کیفی تحلیل مضمون و نرم‌افزار Nvivo تحلیل شد و پایایی کدگذاری‌های مصاحبه‌ها توسط ضریب درون موضوعی کاپا مورد تأیید قرار گرفت. در نتیجه‌ی تحلیل داده‌ها، 4 مضمون اصلی، 12 مضمون فرعی و 49 مفهوم در رابطه با ریسک‌های منابع انسانی سازمان مورد مطالعه و شناسایی قرار گرفت.