طلوع «تفرد» و «فرهنگ» در تاریخ‌نگاری جنگ؛ از جنگ جهانی دوم تا آغاز قرن بیست و یکم

Abstract

<br /> تاریخ­شناسی در غرب در طول دو قرن نوزده و بیست میلادی تحوّلات بسیار گسترده­ای را از سر گذرانده است؛ حرکت از «تاریخ ادبی» به سمت «تاریخ علمی»، از آن به سمت «تاریخ متمایل به علوم اجتماعی» و مطالعات میان­رشته­ای و امروزه قرار داشتن در معرض «نقد پست مدرن» از جمله آن است. برآمد تمام این تحوّلات امروزه تمایل بیش­تر تاریخ­شناسی به «تفرد» و «فرهنگ» به جای «کلان» و «اقتصاد و سیاست» بوده است. تاریخ­نگاری جنگ هم در غرب از این تحوّلات مستثنی نبوده است. مسأله بررسی حاضر از خلال رهیافتی تشریحی­ـ تکوینی، ضمن ارائه گزارشی مختصر از تحوّلات تاریخ­شناسی غرب، این است که طی دو قرن اخیر این تحوّلات چه تأثیری بر دگرگونی تاریخ­نگاری جنگ داشته‌ است؟ پاسخ به سؤال مذکور در قالب پنج حوزه موضوعی: الف) مفروضات پیشینی؛ ب) نقش ارزش­گذاری؛ ج) نظام­های تبیینی؛ د) سازماندهی و دامنه­یابی موضوعی و ه) گونه­شناسی استنادات؛ سازماندهی گشته و مورد بررسی قرار گرفته است. در نتیجه از دو گروه «مورخان کلاسیک جنگ» و «مورخان نوگرای جنگ» در غرب می‌توان صحبت کرد. گروه اول با تمرکز بر «تاریخ علمی» گاهی اجازه می‌دهند تحوّلات جدید تاریخ­شناسی نیز، در پنج حوزه موضوعی، فوق بر آن­ها تأثیر بگذارد؛ اما گروه دوم، برعکس، گاهی نگاهشان به مرده­ریگ کم استفاده «تاریخ علمی» هم می‌افتد. <br />