تحلیلی بر نقش سرگور اوزلی در پایان دورۀ اول جنگ های ایران و روسیه

Abstract

ایران در آستانۀ سدۀ نوزدهم میلادی در شرایطی در مدار سیاست­ و مداخلۀ کشورهای اروپائی قرار گرفت که سیاستمداران ایرانی به خاطر عقب­ماندگی کشور و ناآگاهی خود آمادگی لازم را برای این مواجهه نداشتند. دورۀ اول جنگ­های ایران و روسیه یکی از مهم­ترین عرصه­های دخالت اروپائیان در ایران بود که با تحمیل قرارداد گلستان به ایران با وساطت سرگوراوزلی سفیر انگلستان در ایران به پایان رسید. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی در پی واکاوی نقش سرگور اوزلی در حوادث منجر به پایان دورۀ اول جنگ­های ایران و روسیه به ویژه قرارداد گلستان است. یافته­ها نشان می­دهد، اوزلی از سال 1227ق/1812م در نقش یک میانجی در مذاکرات بین ایران و روسیه ظاهر شد؛ اما او با تمایل به روسیه و خارج نمودن افسران انگلیسی از قشون ایران نقش مهمی در شکست قوای عباس میرزا در اصلاندوز داشت. همچنین در سال 1228ق/1813م که انگلیسی ­ها به حضور قدرتمند روس­ها در مبارزه با ناپلئون نیاز داشتند، اوزلی با وعدۀ استرداد سرزمین­های ایرانی توسط امپراتور روسیه و با پیشنهادها و تهدیدهای دیگر، فتحعلی­شاه را وادار به پذیرش شرایط نابرابر صلح با روسیه نمود.<br /> <br />