مدل سازی ارتباط عوامل موثر بر جزء اصلی عملکرد در گندم

Abstract

در طول فصل رشد عوامل مختلفی روی تعداد دانه تاثیر گذارند و هر یک از این عوامل در دوره بحرانی خود می توانند روی تعداد دانه نهایی و عملکرد تاثیر داشته باشد. به منظور بررسی ارتباط عوامل مختلف روی تعداد دانه گندم آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با چهار رقم گندم (بکراس روشن، پیشتاز، چمران و مهدوی) و چهار تاریخ کاشت (اول آبان، 25 آبان، 20 آذر و 15 دی) و چهار تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سبزوار در سال های 1390-1389 و 1391-1390 اجرا شد. دما، نیتروژن برگ و ساقه و وزن خشک ساقه در گرده افشانی بیشترین اثر را روی تعداد دانه داشتند. نتایج ضریب همبستگی نشان داد که رابطه تعداد دانه در واحد سطح با میانگین دما از ساقه رفتن تا گرده افشانی در درجه اول اهمیت قرار داشت. برای نشان دادن اثر ماده خشک ساقه در گرده افشانی روی تعداد دانه از مدل نمایی استفاده شد. حداقل ماده خشک ساقه در گرده افشانی برای تولید تعداد دانه 7/156 گرم در متر مربع بود. و مقدار ماده خشک ساقه لازم در گرده افشانی برای رسیدن به 95 درصد حداکثر تعداد دانه730 گرم در متر مربع برآورد شد. در طول فصل رشد فراهمی شیره پرورده، دما و طول روز در تولید ماده خشک کل دخیل هستند و تولید ماده خشک ارتباط مستقیم با تعداد دانه دارد، بنابراین هر یک از این عوامل در دوره بحرانی خود می توانند روی تعداد دانه نهایی و عملکرد تاثیر داشته باشد.