بررسی اثر آللوپاتی برخی علف‌های هرز رایج استان هرمزگان بر جوانه‌زنی و رشد رویشی پیاز (Allium cepa)

Abstract

به منظور بررسی تأثیر بازدارندگی عصاره‌های آبی و بقایای گیاهی اندام‌های مختلف علف‌های هرز تاج‌خروس، سلمه‌تره، خرفه، پنیرک و پنجه‌کلاغی مصری بر جوانه‌زنی و رشد گیاهچه پیاز مطالعات آزمایشگاهی و گلخانه‌ای به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 3 تکرار در گروه باغبانی دانشگاه هرمزگان انجام‌شد. فاکتورهای مورد مطالعه در پژوهش آزمایشگاهی شامل 5 علف هرز ذکر شده، 6 غلظت عصاره (0، 1، 2، 4، 8 و 10 میلی‌لیتر) 3 اندام برگ، ساقه و ریشه علف‌‌‌ هرز و در پژوهش گلدانی شامل بقایای گیاهی پودر شده برگ، ساقه و ریشه علف‌های هرز به میزان 0، 1، 2، 4، 8 و 16 گرم در گلدان‌ بود. در نتایج آزمایشگاهی بیشترین خاصیت بازدارندگی در دو علف‌هرز تاج‌خروس وپنجه‌کلاغی مصری مشاهده‌گردید. در اکثر صفات مورد مطالعه تفاوت معنی‌داری بین این دو علف‌هرز مشاهده نگردید ولی اثر بازدارندگی علف هرز تاج خروس بر صفات سرعت جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه، وزن خشک ریشه‌چه و گیاهچه پیاز بیشتر از علف هرز پنجه‌کلاغی مصری بود. در اغلب موارد با افزایش غلظت عصاره اندام‌های مختلف علف‌هرز، درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی و ویژگی‌های رویشی گیاهچه پیاز بطور معنی‌دار کاهش یافت. نتایج گلخانه‌ای نشان داد که حضور بقایای علف‌های هرز در خاک موجب کاهش رشد رویشی و میزان کلروفیل برگ گیاهچه پیاز گردید. دو علف‌هرز تاج‌خروس و پنجه‌کلاغی مصری بیشترین اثر بازدارندگی را بر تمام ویژگی‌های رویشی گیاهچه پیاز در شرایط گلدانی داشتند. اما اثر آللوپاتی علف‌هرز تاج‌خروس بر درصد رویش گیاهچه و کلروفیل a بیشتر بود. نتایج این پژوهش نشان داد که دو علف هرز تاج‌خروس و پنجه‌کلاغی مصری در مقایسه با علف‌های هرز خرفه، سلمه‌تره و پنیرک تأثیر بازدارندگی بیشتری بر رشد و جوانه‌زنی پیاز داشتند، لذا توصیه می‌گردد قبل از کاشت پیاز نسبت به پاک‌سازی این دو علف‌هرز در مزارع پیاز استان هرمزگان اقدام جدی صورت گیرد.