بررسی شاخص‌های روان‌سنجی پرسشنامه تاب‌آوری تحصیلیARI

Abstract

زمینه: مسئله موفقیت یا عدم موفقیت در امر تحصیل از مهم‌ترین دغدغه‌های هر نظام آموزشی در تمامی جوامع است. موفقیت و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان و دانشجویان هر جامعه نشان‌دهنده موفقیت نظام آموزشی درزمینۀ هدف‌یابی و توجه به رفع نیازهای فردی است. یکی از متغیرهای فردی اثرگذار بر موفقیت تحصیلی تاب‌آوری تحصیلی است. هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی روایی عاملی و پایایی پرسشنامه تاب‌آوری تحصیلی بود. این پرسشنامه توسط ساموئلز (2004) ساخته‌شده است. روش: در این پژوهش دو نمونه شرکت داشتند. نمونه اول شامل 300 دانش‌آموز دختر و پسر از دبیرستان‌های دولتی شهر بوکان که با نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند و نمونه دوم شامل 319 دانشجوی دختر و پسر دانشگاه علامه طباطبائی که با نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند. به‌منظور بررسی پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ و برای تعیین روایی عاملی از تحلیل عاملی اکتشافی به روش مؤلفه‌های اصلی و تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. یافته‌ها: بررسی نمودار اسکری تحلیل اولیه راه‌حل سه عاملی را نشان داد. سپس برای دستیابی به ساختار سه عاملی تحلیل مؤلفه‌های اصلی با روش چرخش واریماکس انجام شد. 11 سؤال به علت بار عاملی کمتر از 0.3 و یا به دلیل بار معنادار و مساوی بر روی بیش از یک عامل حذف شدند؛ و درنهایت تحلیل بر روی 29 سؤال باقی‌مانده انجام شد. بحث و نتیجه‌گیری: این سه عامل بر اساس سؤال‌های محتوای تحت پوشش مهارت‌های ارتباطی، جهت‌گیری آینده و مسئله محور و مثبت نگر نام‌گذاری شدند. ضرایب آلفای کرونباخ در خرده‌مقیاس‌های آن در نمونه دانش‌آموزی بین 63/0 تا 77/0 و در نمونه دانشجویی بین 62/0 تا 76/0 به دست آمد که نشان می‌دهد پایایی سه عامل در پژوهش حاضر در سطح قابل قبولی است.