تحلیل توزیع‌های آماری در برآورد اثرات تغییر اقلیم بر سیلاب‌های آینده (مطالعه ی موردی: حوضه ی آذرشهر چای)

Abstract

افزایش گازهای گلخانه‌ای و گرمایش جهانی در اثر تغییرات اقلیمی می‌تواند باعث افزایش احتمال وقوع رخدادهای حدی اقلیمی مانند سیلاب و افزایش فراوانی و شدت آن در بعضی از مناطق کره­ی زمین شود. از این رو ضرورت بررسی مقادیر حدی شدت بارش و فراوانی رخداد این کمیت طی دوره‌های گذشته و همچنین تأثیر گرمایش جهانی بر روند آن طی دوره‌های آتی کاملاً احساس می‌شود. در پژوهش حاضر اثر تغییرات اقلیمی بر رواناب حوضه­ی آذرشهر با مدل CanESM2 تحت سناریوهای انتشار، RCP2.6، RCP4.5 و RCP8.5 با ریزمقیاس­گردانی آماری مدل SDSM از طریق مدل هیدرولوژیکی SWAT بررسی شد. نتایج ارزیابی مدل SDSM با ضریب نش-ساتکلیف 95/0 بیانگر دقت بالای این مدل در ریزمقاس نمایی داده‌های بزرگ مقیاس است. نتایج مدل اقلیمی حاکی از افزایش دما به میزان 1/0 تا 25/0 درجه­ی سانتی­گراد و افزایش 4 تا 7 درصدی بارش در دوره­ی زمانی 2005-1976 نسبت به دوره­ی 2059-2030 می‌باشد. به منظور تحلیل فرکانس و شدت سیلاب با استفاده از مدل Easy fit مناسب­ترین توزیع براساس سه آزمون نکویی برازش انتخاب شد. نتایج بررسی رژیم جریان‌های حداکثر سالانه (فراوانی و شدت) از طریق برازش توزیع‌های احتمالاتی با کمترین میزان خطا برای دوره­ی پایه توزیع ویبول، دوره­ی آینده RCP2.6 توزیع لوگ پیرسون نوع 3، RCP4.5 لوگ نرمال و RCP8.5 لوگ نرمال به عنوان بهترین توزیع انتخاب شده است. فراوانی و شدت سیلاب نیز افزایش یافته به­طوری که، در دوره­ی بازگشت 500 ساله افزایش 98 درصدی دبی حداکثر دوره­ی آتی RCP8.5 نسبت به دوره­ی پایه مشهود شده است.