بررسی نقش عوامل هیدروژئومورفولوژیکی و تغییرات اقلیمی در میزان پوشش برف در کوهستان الوند

Abstract

<strong>چکیده</strong> پوشش برف یک پدیده­ی مهم هیدروژئومورفولوژیکی است، آب ناشی از ذوب برف یک منبع حیاتی در تغذیه­ی آب­های زیر زمینی در بسیاری از نقاط جهان بوده و سهم چشمگیری در سیلاب رودخانه­ها دارد. برف یکی از فاکتورهای مهم کنترل­کننده‌ی هیدرو اقلیم هر ناحیه‌ی جغرافیایی است که تابع عوامل هیدروژئومورفولوژیکی مانند شیب و جهت دامنه است. تحقیق اخـیر در فن­آوری سنجش از دور، تـرکیب مناسبی را از تحلیل­ها و تعیین سهم شیب وجهت دامنه و تغییرات دما و بارش در بررسی پوشش برف در ارتباط با مدل­های هیدرولوژیکی در اختیار قرار می­دهد، بر این اساس برای تشخیص سهم ناهمواری‌ها (جهت و میزان شیب دامنه) در ریزش برف در دو طرف دامنه شمالی و جنوبی کوهستان الوند از تلفیق مدل NDSI و مدل همسازها استفاده گردید، نتایج نشان می‌دهد دامنه­ی شمالی منطقه­ی مورد مطالعه (حوضه­ی آبریز عباس­آباد) هفت درصد بارش برف بیشتری نسبت به دامنه­ی جنوبی دریافت می‌کند. تأثیر دامنه در میزان پوشش برف را مدل آماری همسازها نیز تأیید می‌کند، چنانچه بر اساس یافته­ها این مدل مقدار واریانس همساز دوم در دامنه­ی شمالی الوند (حوضه­ی آبریز عباس­آباد) 28 درصد و در دامنه جنوبی آن (حوضه­ی آبریز تویسرکان رود) 20 درصد است و علت آن دریافت کمتر انرژی خورشید و سرمای بیشتر دامنه­ی شمالی در حوضه­ی آبریز عباس­آباد است. همچنین میزان برف در منطقه­­ی تحت تأثیر عواملی نظیر شیب دامنه، متغیر بوده است. به­طور کلی بر اساس یافته‌ها می‌توان گفت روند پوشش برف در دو طرف دامنه­ی الوند در دهه­ی اخیر رو به کاهش است و می‌تواند چالش زیست محیطی منطقه در سال­های اخیر باشد.