کاربردهای ناگفتة فعل «مضارع» در دستور زبان عربی و فارسی (نقد تطبیقی)

Abstract

از میان اقسام فعل، فعل «مضارع» در دو زبان فارسی و عربی، به شکلی گسترده‌ و در ساختارهای متنوعی به کار رفته‌است که ضمن دلالت بر زمان حال، مفهوم زمان آینده را نیز منتقل می‌سازد. در این پژوهش نویسندگان با تکیه بر روش توصیفی ـ تحلیلی در حوزة دستور تطبیقی، تلاش دارند ساختارهای فعل مضارع را در این دو زبان، واکاوی کنند و زمان‌های حال، آینده و کاربردهای متنوع آن‌ها را به گونه‌ای تبیین نمایند که با یکدیگر مشتبه نگردند و مترجمان در فهم صورت‌های مختلف زمان‌های افعال دچار اشتباه نشوند. در این جُستار، ضمن یکپارچه‌سازی زمان‌ حال در زبان فارسی و عربی و افزودن زمان «مضارع مقصود»، برای زمان آینده، نیز دو قالب جدید «آیندة استمراری و آیندة نقلی» به زمان‌های افعال اضافه شد که در منابع دستوری فارسی و عربی بدان اشاره‌ای نشده یا آن‌که برایش چهارچوبی دقیق و احکامی مشخص تبیین نگردیده‌است. در این مقاله همچنین قواعد دستوری مضارع اخباری، التزامی و استمراری به همراه کارکردهای گستردة آن‌ها آمده‌است.